Ұлы даладан ұлы перзенттер көп шықты. Соның ірілері Жошының ұлы Берке хан (1209-1266) мен Жамақтың ұлы Бейбарыс (1223-1277) сұлтан еді.
Берке – дүниені дүр сілкінткен Шыңғыс ханның немересі. Алтын Орданың әміршісі. Бейбарыс Қыпшақ даласынан құл болып кетіп, бүкіл араб жазирасын (Мысыр, Йемен, Хижаз (бүгінгі Сауд Арабиясы және Сирияны биледі) уысында ұстады.
1240 жылдардан бастап қыпшақтар Алтын Орда мемлекетіне бағынды. Шыңғыс ханға қарсы шайқаста жеңіліс тапқан қыпшақтар тұтқынға түсті, олардың ұрпақтары құлдық қамытын киді. Құлдыққа сатылып, сонау араб жерінен бір-ақ шықты. Еділдің бойынан кеткен сол құлдар – кейінгі сұлтандар Мәмлүк сұлтандығының іргетасын қалады (араб даласын билеген бабаларымыз туралы өткен сандарда арнайы тоқталғанбыз). Алайда ол сұлтандар туған топырағын ұмытқан жоқ. Бейбарыс сұлтан Ніл жағасында Мәмлүк сұлтандығын құрғаннан кейін өзінің қандастары – қыпшақтармен достық байланыс құруға асықты. Сөйтіп, Еділ бойын жайлаған Алтын Орда мемлекетінің билеушісі Берке ханға достық ілтипаты ретінде түрлі сыйлықтар жолдап, әскери одақ құруға ұсыныс жасады. Бұл әскери одақ Иранның елханы Құлағуға қарсы бағытталды. Негізінде, Берке мен Құлағу Шыңғыс ханнан тараған немере ағайындар еді. Алайда Берке ислам дінін қабылдағаннан кейін, Құлағудың мұсылман қалаларын қиратып, жазықсыз мұсылмандарды қан қақсатқанын қаламады.
Құлағу Бейбарыстың да жауы болатын. Бейбарыс әмір кезінде-ақ, Аин-Жәлут шайқасында Құлағуға қарсы соғысты. Ол кезде моңғолдардың қолын Кетбұға ноян басқарды. Кетбұғаның қолы Бағдат, Халеб, Дамашық қалаларын алып, Мысырға қауіп төндірді. Алайда Бейбарыс әмір бастаған мәмлүктерге қарсы табандылық таныта алмай, соңында Кетбұға қан құшты. Мысыр сұлтандығы мен Алтын Орда мемлекеті арасындағы дипломатиялық байланыс, міне осы Құлағуға қарсы қол біріктіруден басталды.
Бейбарыс Құлағудың шабуылын Беркемен одақтасу арқылы қайтарғысы келді. Ибд Абд әз-Захирдің жазуынша, Бейбарыс Беркенің ислам дінін қабылдағанын алға тартып, мұсылманшылықты жаю үшін өзге діндегі туысы Құлағуға қарсы шайқасу қажеттігін айтты. Хатының соңында «Ислам тек ант беруден тұрмайды, дін үшін соғыс – оның басты тірегі» деп түйіндеді. Бейбарыстың Алтын Ордамен байланысының екінші себебі, әрине Отанына деген сағыныштан туындады.
Екі ел арасындағы байланысты басында көпестер жүргізді. Бейбарыс сұлтан Берке ханға жолдаған ең алғашқы хатын 1261 жылы осы көпестер арқылы жолдады. Көпестермен бірге Бейбарыстың ордасына дипломатиялық байланыс құруға ұмтылған ордалықтар отряды келді. Мәмлүктер оларды құшақ жая қарсы алды. Осыдан кейін Бейбарыс Алтын Ордаға әмір Сейфедден Құшарбек пен заңгер Маджид ад-Дин бастаған ресми елшілерін жіберді. Оларға алтынордалық екі сардар серік болып қосылды. Елшілеріне ұстатқан екінші хатында да Бейбарыс Беркені дін үшін бірлесіп шайқасуға үгіттеді.
Елшілер 1261 жылдың қарашасында Нілден Еділге бағыт түзеді. Олар Византияға жеткенде алдарынан Беркенің Мысырға бағыт алған елшілері шықты (екі жақтың елшілері де өз бағыттары бойынша жүре берді).
Беркенің мәмлүк елшілерін қалай күтіп алғанын әл-Муфаддал жақсы баяндайды. Оның жазуынша, елшілер сарай әдебін сақтай отырып, иіліп тағзым қылып, Берке ханға Бейбарыс сұлтанның хатын табыстады. Сосын хан елшілерді өзінің оң қапталына отырғызып, бас қадиге хаттың мәтінін түрікшеге аудартқан, оны бас уәзір дауыстап оқып берді. Соңыра елшілерге арнап дастарқан жайылып, қымыз, ет және балық ұсынды. Беркенің жұбайы Жидек хатун хан шатырының жанынан елшілерге арнап жеке шатыр тіккізді. Бұл елшілер Еділдің жағалауында бір айдай тұрақтады. Қайтарында оларға алтын бұйымдар ұсынып, үстеріне зерлі шапан жапты. Мысыр сұлтанына дала сәйгүліктерін, қыран құстарын, қару-жарақтардың түр-түрін сыйға тартты. Берке хан Бейбарыс сұлтанға арнап жауап хатын жазып, Арбұғы, Өртемір және Ұнамас деген елшілерін қосып жіберді.
Бейбарыс сұлтан да Беркенің елшілерін сән-салтанатпен қабылдады. Ол Беркенің алдыңғы жіберген екі елшісі – әмір Жалал ад-Дин ибн әл-Кади мен шейх Нұр ад-Дин Әлиге қоса, кейінгі Алтын Ордаға аттанған елшілеріне қосып жіберілген үш елші – Арбұға, Өртемір және Ұнамастың бесеуін бірге қабылдады. Берке елшiлеріне берген хатында Бейбарыстың Құлағуға қарсы қол біріктіру туралы ұсынысын қолдайтынын жазды. Бұған сұлтанның көңілі жайланып қалды. Ол алтынордалық елшілерге сый-құрметтің бәрін жасады. Елшілер Мекке, Мәдина қалаларында құлшылықтарын өтеді. Ибн Абд аз-Захирдің жазуынша, Бейбарыс ордалық елшілерді қайтар жолға қамдай отырып, Беркеге деген құрметі ретінде венециандық маталар, левкандтық кілемдер, франктердің дулығалары, бағалы киім-кешектер, ыдыстар мен шырағдандар, қару-жарақтар мен сырты қызыл атласпен қапталған тері қорапшаға салынған Құран кітабын сыйға тартты (Әмин әл-Холи бұл Хазіреті Османның өз қолымен көшірілген Құраны деген). Сонымен қатар піл сүйегі мен қара ағаштан жасалған, күміспен көмкерілген тұғыр сыйлады. Оған қоса Алтын Ордада кездеспейтін жануарларды, атап айтқанда піл, маймыл, керік, зебра, тұтықұстарды жіберген. Оларды күтіп-баптау үшін қызметшілер қосты. Бейбарыс Беркеге деген құрметін осылайша білдіргісі келді.
(Жалғасы мына жерде)