«Мұхаммед пайғамбардың заманында Тафашат атты бір көзі бар әйел болыпты. Егер ол тасқа назар салса, тас ұсатылып кетеді екен. Жолбарысқа назар салса, сол сәтте құлайтын болыпты. Кәпірлер Мұхаммед пайғамбарды мұқату мақсатымен атышулы әйелді оның немерелеріне айдап салыпты. Тафашат Хасан мен Хұсайынға назар салған екен, олар қалтырап-дірілдеп, естерінен танып түсіпті. Пайғамбар қапаланады. Сол сәтте Жебірейіл періште бір дұға әкеп беріпті. Оқиды. Тафашаттың екі көзі ағып түседі. Мұсылман оқымыстылары біледі: бұл дұға қазірге дейін бар. Көз тигенде оқылады» («Бабалар сөзі» кітабынан). Енді...

Ұлы даладан ұлы перзенттер көп шықты. Соның ірілері Жошының ұлы Берке хан (1209-1266) мен Жамақтың ұлы Бейбарыс (1223-1277) сұлтан еді. Берке – дүниені дүр сілкінткен Шыңғыс ханның немересі. Алтын Орданың әміршісі. Бейбарыс Қыпшақ даласынан құл болып кетіп, бүкіл араб жазирасын (Мы­сыр, Йемен, Хижаз (бүгінгі Сауд Арабиясы және Сирияны биледі) уысында ұстады.  1240 жылдардан бастап қып­шақ­тар Алтын Орда мемлекетіне бағынды. Шыңғыс ханға қарсы шай­қаста жеңіліс тапқан қыпшақтар тұтқынға түсті, олардың ұрпақтары құлдық қамытын киді. Құлдыққа сатылып, сонау араб жерінен бір-ақ шықты. Еділдің...

Сейіт баба Құлбайұлы (1744-1812 жылдар) – Ноғайдың алтаяқ руынан шыққан әулие. Ислам дінінің ғұламасы. Астрахань губерниясы Қызылжар уезіне қарасты Қожатай ауылында туған. 16 жасынан бастап қажылық сапарға аттанған. Мысыр, Бағдат, Бұхарада оқып, Шам, Үндістан жерінде білімін жетілдірген. Елуді еңсергенде елге оралып, Бөкей хандығына тұрақтаған. Қазақ даласына ислам дінін жайған. Заманында Бөкей хан Нұралының жеке дәрігері болды. Сейіт баба туралы Атырау жақта түрлі аңыз айтылады. Қазір екеуінің сүйегі бір маңда – Астрахан жақтағы Кіші арал деген жерде жатыр. Айтайын дегенім, осы...

Дін ғұламалары Жәлаледдин Ру­­миге (Мәулана) Шәмс Тәбризидің қан­дай ықпалы болса, Шәкәрімге Абайдың да сондай әсері болды. Шәмс бірде Мәулананың сұхбатына қатысып: «Бая­зид Бистами үлкен бе, әлде Мұхаммед (с.ғ.с) пайғамбар үлкен бе?» деген сұрақ қояды. Мұны естісімен Мәулана ашуланып: «Осындай сұрақ бола ма? Әрине, әлемге рақмет ретінде жібе­ріл­ген ұлық пайғамбар үлкен. Пайғамбар мен әулиені салыстыруға бола ма?» деп ренжиді. Сонда Шәмс сұрағын: «Он­­да неге Баязид Алладан тозаққа түсуін жалына сұрап, басқа адамдарға орын...

(Жалғасы. Басы мына жерде) Сырт келбеті еврейлерге ұқсағанмен, өмір тіршілігі мұсылмандарға келетін тағы бір халық бар. Олар – амиштер. Амиштерді АҚШ-тан, Канададан кездестіруге болады. Амиштердің негізгі отаны Швейцария екен. Бұлар Мартин Лютер секілді протестант реформаторлардың тепкісіне ұшыраған. Ақырында, 1693 жылы кержактар сияқты қуғынға ұшырап, 200 отбасы Еуропаны тас­тай қашқан. Амиш сөзі сол кездегі көсем­-­дері Якоб Амманның атына байланысты шыққан екен.  Америкадағы амиштердің ең көп шо­ғырланған жері – Пенсильвания, Огайо, және солтүстік...

Мінезі жібектей, жұмысына тиянақты адамдар болады. Бірақ мұсылман емес. Уәдесіне берік, жауапкершілігі мол, үнемшіл адамдар бар. Алайда, мұсылман емес. Ең­бек­қор, идеясы мол, жаңашыл, ғылымда үлкен жетістікке жеткен. Кірпияз, көшеге қоқыс тастамайды. Әттең, бірақ мұсылман емес. Енді осы мұсылман еместерді кейбір мұсылмандар­мен салыстырып көрейікші. Біз, мұсылмандар, құлшылыққа мән беретін шығармыз, бірақ айтқан уәдеде тұрамыз ба? Жұмысқа салғырт қараймыз, ғылымда артта қалып жатқанымыз бәлки содан шығар. Өзіміз мұсылман бола тұра, шаш-етектен шашылып ысырапқа ба­рамыз....

Фейсбук деген қызық қой. Әркім өз білгенін жазады. Жазғанына қарап өресін байқап отырасың. Өткенде бір қыз парақшасына қара қазанның суретін салып: «Фууу, қап-қара қазан, қалай тамақ ішеді екен жұрттар!» деп жазып қойыпты.  Қарап отырып қаным басыма шапқаны-ай! Осының алдында ғана тағы бір қыз ауылға барғанын, үйіліп тұрған тезекті көргенін айта келіп, «осымен адамдар еще тамақ пісіреді» деп қойып қалды. Тамырынан безген деген осы шығар. Қазанынан жиіркеніп, тезегінен безінгенін айтсаңшы. Талай шаңырақтың жылуы болған, асыңды алдыңа әкелген осы тезектің құдіреті...